{ "title": "Akciğer Solunumu", "image": "https://www.akciger.gen.tr/images/akciger-solunumu.jpg", "date": "19.01.2024 02:31:09", "author": "Tuncay Sakman", "article": [ { "article": "Akciğer Solunumu, havayı soluyan omurgalıların temel solunum organı olan akciğerlerin ana görevi, havada bulunan oksijeni kan dolaşımına katmak ve içerideki karbondioksit atmosfere çıkartmaktır. Akciğerler, bu görevi içinde bulundurdukları milyonlarca küçük ve ince duvarlı özelleşmiş hücrelerin mozaiği tarafından gerçekleştirir. Ayrıca bu temel organ solunum dışında farklı görevlere de sahiptir. Göğüs kafesinin her iki yanında bulunan bu organ bir süngeri andırır. Sol taraftaki kalbin o bölgede bulunmasından dolayı daha küçüktür. Hemen önünde göğüs kafesi ve aşağısındaki diyafram kası ile çevrilmiştir. Ayrıca bu organ canlıların gelişmesine ve harcadıkları enerjiye göre değişmektedir. Örneğin, kurbağalarda akciğer boş bir keseye benzerken sürüngenlerde daha gelişmiş bölmeli bir halde bulunur. Ayrıca oksijen oranının düşük olduğu bölgelerdeki insanların akciğeri daha büyük, deniz seviyesinde oksijenin bol olduğu yerlerde yaşayan insanlarda hacim olarak daha küçük halde bulunur.

Akciğer solunumu, canlılardaki her hücre sürekli olarak oksijene ihtiyaç duyar. Örneğin görme duyusunun sağlanması için milyonlarca hücre oksijen almayı bekler. Her nefeste canlı vücuduna yaklaşık 100 trilyon hava molekülü girer. Bunun yaklaşık 21 trilyonu oksijen molekülüdür. Solunum ile canlı vücuduna oksijen alınıp karbondioksit dışarı verilir. Alınan oksijen kana karışarak vücudun her yerine ulaşır ve karbondioksit molekülleriyle yer değiştirir. Soluk alma esnasında akciğerler hava dolar ve diyafram kasılarak düzleşir. Göğüs boşluğu ve akciğerler genişleyerek oksijen molekülleri alveollere kadar gelir. Oksijen kana ve karbondioksit molekülleri de hava keseceklerine girerek dışarı atılır.

Akciğer solunumu ergin kurbağalarda, sürüngenlerde, kuşlarda ve memelilerde görülür. Yüzeyin nemli tutulması için akciğerler vücut içine doğru gelişir. Ergin kurbağalarda akciğerler çok cepli bir haldedir. Fakat bu özelliği ile yeterli solunumu sağlayamayan ergin kurbağalar bunun yanında deri solunum da yaparlar. Sürüngenlerin akciğerlerinde bulunan bölmeler ise solunum yüzeyini geliştirmiştir. Kuşlarda ise durum biraz daha farklıdır. Kuşların akciğerleri hava keseleri ve vücut boşluklarında bulunur. Buradaki hava keseleri gaz alışverişi yapmakta doğrudan görev almaz. Kuşların uçmasını ve hava depolamasını sağlarlar. Kuşlar hava keselerine dolan bu gazı iki kez kullanabilirler.

Akciğer solunumu, soluk aldığımız sırada öndeki hava keselerine kirli hava arkadaki keselere ise temiz hava dolar. Soluk verdiğimizde ise arkadaki temiz hava akciğerlere, öndeki kirli hava ise dışarı gönderilir. Bu esnada hava akımı tek yönlü ve kanın akış yönüyle de ters orantılıdır. Böylece kuşlara havanın oksijeninden neredeyse %90 yararlanır. Memeliler ise %25'inden yararlanır. Memeli hayvanlarda ise hava kesecekleri halinde bulunan alveoller bulunmaktadır. Bu alveollerin çevresinde kılcal damarlarla kaplanmıştır. Ayrıca bu hayvanlarda karın ve göğüs bölgesinin ayrılmasını sağlayan ve akciğerleri çalışmasını kolay hale getiren diyafram kası bulunur.
" } ] }