Akciğer veremi, en çok solunum sistemini hedef alan bulaşıcı bir hastalıktır. Bu hastalığın sorumlusu Mycobacterium tuberculosis adlı bir bakteridir, halk arasında Koch basili olarak da bilinir. Verem mikrobu insan vücuduna genellikle solunum yoluyla girer, nadiren sindirim yoluyla da bulaşabilir. Verem enfeksiyonunun bulaşması oldukça kolaydır. İstatistikler, dünya nüfusunun %95'inin verem mikrobuna maruz kaldığını göstermektedir.

Verem, solunum sisteminde çeşitli safhalarda gelişir. İlk enfeksiyon genellikle primer verem olarak adlandırılır. Bu aşama genellikle selimdir ve vakaların çoğunda belirti vermeden geçer. Akciğerde küçük bir nodüler lezyon oluşur ve daha sonra lenf bezleri şişer. Genellikle çocukluk yıllarında geçirilen bu ilk enfeksiyon atlatıldıktan sonra, görülen diğer durumlar post-primer veremdir. Bu durumda akciğer röntgeninde iri nodüller veya çukur nodüller görülebilir. Ayrıca üzüm salkımını andıran çok sayıda küçük nodül de gözlemlenebilir.

Akciğer vereminin belirtileri başlangıçta genellikle hafiftir. En belirgin belirti sürekli ateştir. Sabahları hasta ateşsiz görünebilirken, akşam saatlerinde ateş bir iki derece artar. Adet dönemlerinde, aşırı heyecan veya fiziksel yorgunluk durumunda ateş daha da artabilir. Ateşle birlikte gece terlemesi, halsizlik, iştahsızlık, zayıflama ve hafif kansızlık da görülebilir. Öksürük kuru ve inatçıdır, balgam ifrazatı azdır. Balgam tahlilinde Koch basili tespit edilirse sonuç pozitif çıkar. Öksürük sırasında ağızdan kan gelmesi nadir görülür, ancak sık görülmesi önemli bir belirtidir. Göğüs röntgeni teşhisin konulmasına yardımcı olur.

Veremin önlenmesinde sağlıklı beslenme, açık ve temiz hava, düzenli doktor kontrolleri büyük önem taşır. Bazı Batı ülkelerinde yasalar gereği, yiyecek maddesi satan yerlerde, otellerde ve hastanelerde çalışan kişilerin sağlık durumlarını bildirmesi zorunludur. Aynı şekilde, veremli çocuklar okuldan bir süre uzaklaştırılır ve ancak doktor izniyle yeniden derslere alınır. Çocuklar için bazı durumlarda aşı ve eğer hastalık bulaşmışsa üç ay boyunca alınması gereken isoniazid adlı ilacın kullanımı şarttır.

Verem tedavisinde istirahat, açık ve temiz havada yaşamak, sağlıklı ve bol beslenme ve antibiyotik kullanımı esastır. Kalsiyum ve C vitamini de tedavi sürecinde yararlı olur. Bazı durumlarda, akciğerde çukurlar oluştuğunda, göğüs kafesi ile akciğer arasına hava verilerek basınç yapılarak cidarın birbirine yapışması sağlanabilir. Özel durumlarda cerrahi müdahale de gerekebilir ve hasta akciğerin bir bölümü alınabilir.

Verem, dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Hastalığın önlenmesi ve tedavisinde bilinçli olmak, hastalığın yayılmasını kontrol altına almak için kritiktir. Verem aşısı (BCG aşısı) çocukluk döneminde uygulanarak, özellikle risk altındaki bölgelerde önemli koruma sağlamaktadır. Ayrıca, hastaların tedavi süreçlerini tamamlamaları ve ilaçlarını düzenli olarak almaları, dirençli verem türlerinin gelişimini engellemek açısından hayati önem taşır.